Jest to bezprecedensowe odkrycie archeologiczne. Jeden z kajaków jest nawet starszy od piramid w Egipcie.
To, co zaczęło się od pojedynczego znaleziska kajaka w 2021 r., stało się jednym z najważniejszych odkryć archeologicznych w środkowo-zachodniej części Stanów Zjednoczonych. Zespół archeologów z Wisconsin Historical Society, we współpracy z przedstawicielami plemienia Ho-Chunk (ważnego plemienia indiańskiego z regionu Wielkich Jezior) oraz Uniwersytetu Wisconsin–Madison, zidentyfikował dotychczas 16 kajaków zatopionych na dnie jeziora Mendota w mieście Madison.
Według archeologów miejsce to funkcjonowało jako „system wspólnego transportu” od tysięcy lat, to znaczy, podobnie jak obecnie w niektórych miastach dostępne są rowery elektryczne do wspólnego użytku, tak i łodzie były wykorzystywane w ten sam sposób przez różne społeczności indiańskie.
Łodzie indiańskie: starsze niż piramidy w Gizie
Eksperci twierdzą, że tego rodzaju parkingi dla łodzi były rozsiane w różnych miejscach wzdłuż tras podróży, a łodzie były używane wielokrotnie. Przez długi czas. Analiza datowania metodą węglową wykazała, że najstarszy kajak z tego zestawu ma około 5200 lat, co oznacza, że został zbudowany około 3200 r. p.n.e., zanim wzniesiono słynne piramidy egipskie lub wynaleziono pismo w Mezopotamii. To odkrycie sprawia, że jest to najstarsza łódź kajakowa, jaką kiedykolwiek odkryto w regionie Wielkich Jezior, i trzecia najstarsza w całej Ameryce Północnej.
Inne łodzie odzyskane przez archeologów morskich mają wiek od 4500 do 1200 lat. Najnowsza z nich pochodzi z około 1300 roku n.e., co potwierdza hipotezę, że ten rodzaj pradawnego parkingu był używany nieprzerwanie przez tysiące lat. Łodzie znajdowały się w pobliżu dawnych indiańskich szlaków, a fakt, że były zgrupowane w dwóch różnych obszarach jeziora, sugeruje istnienie sieci zaawansowanych środków transportu, służących do dotarcia do innych osad, uzyskania dostępu do zasobów naturalnych, takich jak ryby, lub dotarcia do miejsc ceremonialnych, takich jak jezioro Wingra.
Z czego wykonano kajaki?
Właśnie materiał, z którego zbudowano wiele z tych kajaków, czyli dąb czerwony i biały, zaskoczył badaczy, ponieważ ten rodzaj drewna nie jest zwykle używany do budowy łodzi ze względu na wysoką absorpcję wody. Jednak przeprowadzone analizy sugerują, że konstruktorzy wybierali drzewa, które uległy stresowi środowiskowemu lub zostały uszkodzone, co powodowało powstanie szeregu wewnętrznych struktur blokujących przepływ wody i sprawiających, że drewno było bardziej odporne na wilgoć i niszczenie. Jest to bez wątpienia odkrycie, które całkowicie zmienia nasze postrzeganie technologii rdzennej ludności w czasach prehistorycznych.
Rdzenni mieszkańcy celowo zakopywali kajaki w płytkich wodach, przykrywając je osadem, gałęziami i kamieniami. Praktyka ta zapobiegała ich wysychaniu w zimie lub uszkodzeniom spowodowanym przez lód. Wiosną, powracając w te okolice, podróżni potrzebujący tego środka transportu musieli jedynie wykopać kajaki, opróżnić je z wody, wsiąść do nich i zacząć wiosłować. Łodzie nie znalazły się na dnie jeziora przez przypadek. Chociaż obecnie jezioro ma głębokość około 25 metrów, w przeszłości mogło mieć zaledwie 1,2 metra głębokości (w miejscu, gdzie znaleziono łodzie).
Duchowość i przyszłość
Oprócz praktycznego zastosowania kajaki miały również wartość symboliczną. Dla plemienia Ho-Chunk są one namacalnym przypomnieniem ich przodków związanych z tym terytorium.
Dzięki dotacji w wysokości ponad 100 000 dolarów z programu Save America’s Treasures Departamentu Spraw Wewnętrznych Stanów Zjednoczonych archeolodzy będą kontynuować badania tego i innych akwenów w poszukiwaniu kolejnych łodzi (szacuje się, że może ich być tysiące), a tymczasem odzyskane łodzie – dotychczas są to dwie – zostaną przeniesione do Uniwersytetu Texas A&M w celu poddania ich procesowi konserwacji za pomocą glikolu polietylenowego (który stabilizuje drewno), a jedna z nich zostanie wystawiona w przyszłym Centrum Historii Wisconsin, którego otwarcie planowane jest na rok 2027.